Cezayirliyan Yalısı ya da bugünkü Avusturya Büyükelçiliği Binası

 

İstanbul Boğazı’nın Rumeli yakasında Yeniköy Köybaşı Caddesi 44 adresinde. 1885 yılında Hassa Mimarı Mıgırdıç ve Çarkçıyan Kalfa tarafından inşa edilmiştir.

Büyüklüğü ve ihtişamı ile adeta bir saray görünümünde olan 3 katlı kagir yalı, neo klasik üsluptadır. 1898’de Sultan II. Abdülhamit, Osmanlı Avusturya dostluğunun bir nişanesi olarak, yalıyı büyükelçilik binası yapılmak üzere Avusturyalılara vermiştir. Yapı I.Dünya Savaşı’ndan önce Avusturya-Macaristan, sonrasında da Avusturya Büyükelçiliği olarak kullanılmış, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanıyla birlikte büyükelçilikler Ankara’ya nakledilince de, Avusturya Büyükelçiliği yazlık ikametgahı olmuştur. Sahilsaray ilk yapıldığında deniz kenarındayken, 1930-1935’deki yol açma çalışmaları sonrasında caddenin gerisinde kalmış, kayıkhanesi de kapatılmıştır. Dört tarafı duvarlarla çevrili bir bahçe içinde yer alan yalı, 750 metrekare yüzölçümüne sahiptir. Sahilsarayın içinde de, dışında da simetrik bir görünüm hakimdir. Yapının birinci ve ikinci katları, üçüncü kata göre daha yüksek ve daha gösterişlidir. Her kat birbirinden kırık kat silmesiyle ayrılmış, cephe akantüs motifleriyle bezenmiştir. Binanın kütlesel görünümünü hafifletmek amacıyla her katta, her cephede, içeri veya dışarı doğru balkonlara yer verilmiş ve cephelere çok sayıda pencere açılmıştır. Deniz cephesinde yer alan iki köşe salonu pencereleri yarım daire, diğerleri dikdörtgen olup, hepsi kepenklidir. Sofa, sütunlu kemerleriyle adeta bir manastır havasındadır. İkinci katta deniz cephesinde, ortası sofa olmak üzere, sağda ve solda birbirine geçilebilen ikişer oda yer alır. Toplam 10 odanın yer aldığı bu katın yüksekliği 4,5 metredir. Üçüncü kat 1966-1970 yılları arasında leyli okul olarak kullanıldığı için tuvaletler, duşlar, lavabolar da vardır; bu katta. Günümüzde yapı, Avusturya Konsolosluğu’nun verdiği resepsiyonlar, özel toplantılar için kullanılmakta, aynı zamanda Avusturya Kültür Ofisi olarak da hizmet vermektedir.